Mụn trứng cá là một trong những vấn đề khiến nhiều bạn trẻ ở độ tuổi dậy thì lo lắng. Tình trạng này có thể xuất hiện từ mức độ nhẹ đến nghiêm trọng, gây ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành mụn trứng cá, vì vậy, để duy trì làn da khỏe mạnh và sạch mụn, bạn cần chú ý lựa chọn thực phẩm phù hợp trong bữa ăn hàng ngày. Hãy cùng taitaoda tìm hiểu qua bài viết sau
Mụn trứng cá là gì?
Mụn trứng cá là gì? Mụn trứng cá là một trong những vấn đề thường gặp về da, có thể làm hình thành và xuất hiện những loại mụn bọc ở trên bề mặt của da. Nhìn chung, những nốt mụn “xấu xí” này có thể mọc lên ở bất kỳ khu vực nào trên cơ thể, phổ biến nhất là ở vùng cổ, mặt, vai và lưng.
Mụn trứng cá chủ yếu xuất phát từ sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, do đó thường gặp ở trẻ vị thành niên và những người mới qua tuổi dậy thì.
Thông thường, các nốt mụn có thể tự biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, mụn có thể tái phát nhiều lần và trở nên nghiêm trọng hơn. Mặc dù không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, mụn trứng cá lại tác động lớn đến thẩm mỹ, gây khó chịu, tự ti và ảnh hưởng đến tâm lý người mắc. Đối với những trường hợp nặng, mụn còn có thể để lại sẹo trên da.
Việc điều trị mụn trứng cá có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp, từ sử dụng thuốc kê đơn đến các biện pháp không kê đơn, tùy thuộc vào tình trạng và mức độ nghiêm trọng của mụn.
Nguyên nhân nào gây ra mụn trứng cá?
Da của chúng ta có hàng ngàn lỗ chân lông nhỏ, kết nối với các tuyến bã nhờn nằm dưới da. Thông qua nang lông, các tuyến này tiết bã nhờn lên bề mặt da, đồng thời loại bỏ tế bào da chết.
Mụn trứng cá hình thành khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi dầu thừa, tế bào chết hoặc vi khuẩn. Đặc biệt, trong giai đoạn dậy thì, các hormone nội tiết tố kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, dẫn đến việc sản xuất dầu dư thừa và gia tăng nguy cơ bị mụn.
Các chuyên gia da liễu phân loại mụn trứng cá thành ba dạng chính:
- Mụn đầu đen: Xảy ra khi lỗ chân lông bị tắc nhưng vẫn mở. Dầu thừa và tế bào chết tiếp xúc với không khí sẽ bị oxy hóa, tạo thành các đốm nhỏ màu đen trên bề mặt da.
- Mụn đầu trắng: Lỗ chân lông bị tắc nghẽn và đóng kín, tạo nên các nốt nhỏ màu trắng hoặc hơi cứng. Chúng thường xuất hiện ở vùng cằm, cánh mũi và trán.
- Mụn nhọt: Khi lỗ chân lông bị tắc hoàn toàn và vi khuẩn xâm nhập vào dưới da, cơ thể sẽ phản ứng lại, gây viêm nhiễm. Loại mụn này thường có màu đỏ hoặc chứa mủ trắng, xuất hiện dưới dạng các nốt sưng đau.
Chế độ ăn uống liên quan gì đến mụn trứng cá?
Ngoài nguyên nhân chính là sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, chế độ ăn uống hàng ngày cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc ảnh hưởng đến làn da của bạn.
Khi lượng đường huyết tăng nhanh, cơ thể sẽ sản sinh ra nhiều hormone insulin, điều này kích thích các tuyến bã nhờn trên da sản xuất nhiều dầu hơn, làm tăng nguy cơ mụn trứng cá. Chế độ ăn uống cũng có thể tác động đến mức độ insulin trong cơ thể. Một số loại thực phẩm có thể khiến lượng đường huyết và insulin tăng đột biến, bao gồm:
- Gạo trắng
- Mỳ ống
- Đường
- Bánh mì trắng
Những thực phẩm này đều là carbohydrate có chỉ số đường huyết cao và thường được làm từ đường đơn. Ngoài ra, một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ăn sô-cô-la có thể làm tình trạng mụn trầm trọng hơn, mặc dù chỉ ảnh hưởng đến một số người nhất định.
Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa chế độ ăn kiểu phương Tây và mụn trứng cá. Các thực phẩm tiêu biểu trong chế độ ăn này như chất béo chuyển hóa, chất béo bão hòa và các sản phẩm từ bơ sữa có thể kích thích cơ thể sản xuất hormone làm tăng tiết dầu trên da. Hơn nữa, chế độ ăn phương Tây còn làm tăng viêm nhiễm trong cơ thể, góp phần khiến tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn.
Những loại thực phẩm có thể gây mụn trứng cá trên da
Khi bước vào giai đoạn dậy thì, cơ thể bắt đầu sản xuất nhiều yếu tố tăng trưởng giống insulin 1 (IGF-1), một hormone có thể kích thích sản xuất bã nhờn và làm tăng mức độ nghiêm trọng của mụn trứng cá.
Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng một số loại thực phẩm có thể làm tăng mức IGF-1 trong cơ thể, bao gồm:
- Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao (GI) và chỉ số hấp thụ tinh bột cao (GL)
- Sản phẩm từ sữa, ví dụ như pho mát, sữa, sữa chua và kem
- Thực phẩm chế biến sẵn
Các thực phẩm có chỉ số GI cao thường làm tăng lượng đường huyết nhanh chóng và có thể bao gồm:
- Ngũ cốc ăn sáng chứa nhiều đường (ngũ cốc với bột cám và bột ngô)
- Bánh mì trắng
- Ngũ cốc ăn liền
- Mì ống làm từ gạo
- Gạo trắng hạt ngắn
- Đồ ăn nhanh như bánh gạo, bánh quy và bỏng ngô
- Một số loại rau quả như dứa, dưa, khoai tây và bí ngô
Mặc dù nhiều người tin rằng ăn nhiều đồ dầu mỡ có thể gây mụn trứng cá, thực tế không phải vậy. Việc da có nhiều dầu nhờn chủ yếu là do sự hoạt động quá mức của các tuyến bã nhờn, chứ không phải do chất béo và dầu có trong thức ăn.
Những loại thực phẩm nào là tốt cho da mụn?
Để giảm nguy cơ hình thành và phát triển mụn trứng cá, bạn nên tiêu thụ thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp, được làm từ các carbohydrate phức hợp. Những thực phẩm này bao gồm ngũ cốc, trái cây và rau chưa qua chế biến, cũng như cây họ đậu. Ngoài ra, chế độ ăn của bạn nên bao gồm các thành phần có lợi cho da như vitamin A, vitamin E, kẽm và các chất chống oxy hóa.
Dưới đây là một số thực phẩm thân thiện với làn da mà bạn có thể bổ sung vào chế độ ăn uống:
- Cải xoăn: Đây là một lựa chọn tuyệt vời cho da dễ bị mụn trứng cá, cung cấp nhiều vitamin A, B6, C, K và khoáng chất thiết yếu như magiê, kali, mangan, canxi và đồng. Vitamin C trong cải xoăn giúp thúc đẩy sản xuất collagen, hỗ trợ phục hồi vết sẹo mụn. Bạn có thể ăn cải xoăn xào hoặc làm sinh tố từ cải xoăn.
- Chanh: Nước chanh có tác dụng làm se tự nhiên và cải thiện làn da. Tuy nhiên, bạn không nên thoa trực tiếp nước chanh lên da vì tính axit cao có thể làm tổn thương lớp hàng rào bảo vệ da. Thay vào đó, bạn có thể thêm nước chanh vào món ăn như salad hoặc các món khác.
- Các loại đậu: Đậu tây, đậu gà, đậu phộng và đậu lăng có chỉ số đường huyết thấp, giúp kiểm soát lượng đường trong máu và giảm nguy cơ bùng phát mụn. Bạn có thể thêm các loại đậu vào món salad, súp hoặc hầm.
- Súp lơ trắng: Súp lơ trắng chứa histidine, axit amin giúp bảo vệ da khỏi tác hại của tia cực tím, ngăn ngừa vết thâm nám. Nó cũng cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất như B6, C, K, chất xơ, phốt pho và magiê.
- Đu đủ: Đu đủ chứa papain, một enzym giúp thông thoáng lỗ chân lông, tẩy tế bào chết và làm mờ sẹo mụn. Các vitamin và khoáng chất trong đu đủ cũng giúp tăng độ đàn hồi cho da và giảm nếp nhăn.
- Hạt diêm mạch: Hạt diêm mạch chứa nhiều chất xơ, giúp ngăn ngừa táo bón và cải thiện sức khỏe tiêu hóa. Nó cũng giúp loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, làm cho làn da sáng hơn và ít mụn. Bạn có thể sử dụng hạt diêm mạch thay cho bột mì trong các món ăn như bánh nướng hoặc thêm vào salad.
- Quả mọng: Các loại quả mọng như dâu tây, việt quất, mâm xôi và dâu đen là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa và vitamin C dồi dào. Vitamin C giúp cải thiện lưu thông máu và ngăn ngừa sạm màu da, trong khi chất chống oxy hóa giúp chống lại sự hình thành đốm đen trên da. Quả mọng cũng có lợi cho sức khỏe tim mạch, giảm cholesterol và ổn định đường huyết.
- Khoai lang: Khoai lang chứa beta-carotene, sẽ được chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể. Vitamin A giúp bảo vệ da khỏi xỉn màu, tắc nghẽn lỗ chân lông và viêm nhiễm do gốc tự do.
Bằng cách bổ sung những thực phẩm này vào chế độ ăn uống, bạn có thể hỗ trợ làn da khỏe mạnh, giảm nguy cơ mụn trứng cá và cải thiện sắc tố da.